top of page

Konijnen en knaagdieren

Het konijn (oryctolagus cuniculus) is een zoogdier dat hoort bij de haasachtigen (lagomorpha). 

Het konijn lijkt op een knaagdier, maar hoort niet bij de knaagdierenorde.

Konijnen zijn herbivoren, ze eten alleen plantaardig voedsel. en worden ook gehouden als gezelschapsdier.

Er bestaan ondertussen zeer veel verschillende soorten konijnenrassen. Rassen variëren onderling van grootte, kleur, vachtlengte en de stand van de oren. Een groot ras zoals de Vlaamse Reus kan meer dan 8 kg wegen bij een lengte van minimaal 65 centimeter, terwijl dwergkonijntjes nauwelijks 1 kg wegen.

Zeer bijzondere spijsvertering

Konijnen hebben een bijzondere spijsvertering.

Een groot deel van de vertering vindt plaats in het laatste stuk van het maagdarmkanaal, namelijk de dikke darm en de blinde darm. Omdat de voedingsstoffen pas in dit laatste deel van de darmen vrijkomen, worden ze niet opgenomen in het lichaam.

Het konijn poept ze uit in de vorm van speciale keutels, de caecotroof of nachtkeutel.

Vervolgens eet uw konijn deze caecotrofen direct uit de anus weer op, waardoor een tweede vertering kan plaatsvinden.

Hierbij worden veel vetzuren, eiwitten, vitamines, elektrolyten en water alsnog opgenomen.

De voedingsstoffen die op deze manier worden opgenomen vanuit de caecotrofen heeft uw konijn ook echt nodig.

Door de samenstelling zijn de caecotrofen voor een konijn normaliter erg smakelijk.

De samenstelling is afhankelijk van wat uw konijn eet en dus van de samenstelling van het voer.

U moet dan ook goed opletten dat uw konijn zijn caecotrofen goed opeet

.

Nachtkeutel

De naam nachtkeutels is een beetje verraderlijk: het konijn produceert ze weliswaar vooral in de nacht, maar ook wel overdag. Caecotrofen zien er anders uit dan de normale keutels: ze zijn donkerder, kleiner en vochtiger, ze zijn bedekt door een slijmlaag en ruiken sterker. De keutels die overdag geproduceerd worden, zijn droog en hard.

De spijsvertering van een konijn is bijzonder, maar helaas ook zijn zwakke punt. Kleine afwijkingen in de spijsvertering kunnen snel grote gevolgen hebben.

Diarree en niet eten zijn veel sneller gevaarlijk voor een konijn dan bijvoorbeeld voor een hond. 

Het is dan ook van belang dat u goed in de gaten houdt hoe het eten en het keutelen bij uw konijn gaat.

Als u helemaal geen keutels meer in het hok van uw konijn vindt (dus zowel bij geen keutels als bij dunne ontlasting), dan is er iets niet goed en moet u direct contact opnemen met uw dierenarts.

Dieetverandering en diarree

Als uw konijn minder goed eet na een dieetverandering, dan kunt u het beste teruggaan naar het oude dieet of het voer zelfs beperken tot hooi en water. 

Het kan zijn dat uw konijn het nieuwe eten helemaal niet lekker vindt of dat zijn caecotrofen niet meer lekker zijn door de nieuwe voeding.

Als hij nog niet goed eet na het teruggaan naar het oude eten, dan adviseren wij om langs te komen bij de praktijk.

Als uw konijn goed eet, maar zachtere, nog wel goed gevormde dagkeutels produceert, dan kunt u eerst proberen om enkele weken alleen hooi en water te geven.

Dus geen krachtvoer, geen groenvoer en geen snoepjes erbij. Geeft dit geen verbetering, dan is het advies langs te komen. Als het beter gaat dankzij het dieet, dan kunt u langzaam aan het dieet proberen uit te breiden met krachtvoer en groenvoer.

Bij diarree zijn er geen goed gevormde keutels meer te vinden in het hok, alle ontlasting is dun en afwijkend. Kom dan snel langs bij de praktijk.

Eet uw konijn de nachtkeutels niet goed?

Het niet goed opeten van de caecotrofen is ernstig maar geen spoedgeval.

De natte keutels kunnen wel aan zijn kont blijven hangen, waardoor de huid kan gaan irriteren en erg pijnlijk kan worden.

Op langere termijn kan er een tekort aan voedingsstoffen ontstaan, waardoor uw konijn ziek kan worden.

Er moet dus wel naar een oplossing gezocht worden.

Het niet opeten van nachtkeutels moet goed onderscheiden worden van diarree.

Bij beide aandoeningen vindt u dunne ontlasting in het hok. Let er dan op of uw konijn überhaupt goede keutels maakt.

Bij diarree zult u geen normale keutels vinden, als hij de nachtkeutels niet opeet liggen er wel normale keutels in het hok.

De meest voorkomende oorzaak waarom konijnen hun caecotrofen niet meer willen eten, komt doordat de caecotrofen niet smakelijk genoeg zijn. Een te hoog eiwitgehalte en/of een te laag vezelgehalte zorgt voor een viezere smaak van de caecotrofen.

Ook een te hoog koolhydraatgehalte zorgt voor te plakkerige keutels en daardoor zijn ze minder smakelijk en minder makkelijk te eten.

Een manier om caecotrofen smakelijker te maken is door een aantal weken alleen hooi en water te geven, dus geen krachtvoer. Het kan echter ook voorkomen dat uw konijn de caecotrofen niet meer kan eten, doordat hij te dik is.

Ook pijn in de rug en gewrichten en gebitsproblemen kunnen de oorzaak zijn.

Meerdere konijnen bij elkaar

Wanneer uw konijn eenzaam is, dan kunt u er een tweede konijn bij nemen. Konijnen zijn groepsdieren, maar dat wilt niet zeggen dat ze altijd een beperkte ruimte willen delen met een ander konijn.

In kleinere ruimtes kunnen ze rivaliserend gedrag gaan vertonen, wat kan uitlopen op hevige gevechten.

 

Doe nooit twee konijnen direct samen in één hok, in het begin is een tweede hok noodzakelijk. 

Twee ongecastreerde mannetjes gaat vaak niet goed, en ook twee niet-gesteriliseerde vrouwtjes gaan vaak niet samen.

Er kunnen dan hevige gevechten ontstaan, soms met een dodelijke afloop, vooral bij de mannen onderling.

Een niet-gecastreerd mannetje en niet-gesteriliseerd vrouwtje gaan wel samen, maar die zullen ook kinderen gaan krijgen.

Blijf bij de eerste ontmoeting tussen twee konijnen altijd in de buurt met een paar handschoenen, zodat u gevechten op tijd kunt beëindigen zonder zelf gebeten te worden. 

Het konijn doet zijn oren laag en naar achter en zijn staart omhoog als hij de ander niet vertrouwt, wees dan op uw hoede.

Vaccinatie Konijnen

Naast de VDH1 en myxomatose is het mogelijk om de vaccineren tegen VHD2.

Vaccin RHD2 voor konijnen. (januari 2017)

Sinds december 2015 zijn er meerdere meldingen geweest van plotselinge sterfte onder konijnen.

Het ging hierbij om zowel wilde als tamme konijnen. De ziekte wordt veroorzaakt door het RHD2 virus.

De symptomen:

Aan de meeste dieren zijn geen symptomen te zien en zullen ze plots dood in hun hok liggen. Echter zijn sommige konijnen benauwd en zijn er bloedingen te zien. Een konijn dat besmet is met het RHD2 virus kan binnen 24 tot 48 uur al sterven.

Verspreiding:

Het virus verspreid zich door direct contact tussen konijnen. Maar kan zich ook verspreiden via de ontlasting, urine, water en voedsel, en zelfs via mensen door de kleding en handen.

Tevens kunnen stekende insecten het virus ook verspreiden.

Is het virus besmettelijk?

Het RHD2 virus is alleen besmettelijk voor konijnen. Andere diersoorten lopen geen kans op besmetting.

Vaccineren:

U kunt uw konijn jaarlijks laten vaccineren, om te voorkomen dat uw konijn ziek wordt van een besmetting met het RHD-virus. Het vaccin Myxo-RHD gebruiken we hiervoor. Dit vaccin beschermd uw konijn tegen myxomatose en de gebruikelijke variant van het RHD-virus. Echter biedt dit vaccin geen bescherming tegen het RHD2 virus, die nu sterfte onder konijnen veroorzaakt.

Om deze reden kunt u vanaf nu uw konijn een extra vaccinatie geven. Dit is een vaccinatie tegen het RHD2 virus. Dit vaccin mag gegeven worden vanaf 4 weken leeftijd, en moet na 6 weken herhaald worden. Vervolgens is uw konijn 6 maanden beschermd.

Mocht u uw konijn(en) willen laten vaccineren tegen het RHD2 virus, dan kunt u dit mij doorgeven.

Wij zullen dan met u een afspraak maken, waarin wij de konijnen gaan vaccineren.
Voor meer informatie kunt u contact met mij opnemen, of even langskomen in de praktijk 

 

Sinds 2012 is er een combinatievaccin voor konijnen op de markt gekomen dat 12 maanden beschermt tegen zowel myxomatose als VHS. Hiermee hoeven de konijnen nog maar 1 maal per jaar te worden gevaccineerd.

Bij het konijn bestaan 2 dodelijke ziekten waartegen geënt kan worden. Beide ziekten zijn niet tot nauwelijks te behandelen en verlopen vrijwel zonder uitzondering dodelijk.

Myxomatose

Besmetting vindt plaats door stekende insecten of direct contact en leidt tot zwellingen rond ogen, neus, oren en geslachtsorganen. Het konijn is heel ziek en sterft vaak doordat het niet meer kan eten of ademen door de zwellingen in de luchtwegen.

RHD/VHS (Viraal Hemorrhagisch Syndroom)

Besmetting vindt plaats door direct contact, contact met uitwerpselen van besmette dieren, via gras/plantenmateriaal dat in contact is geweest met besmette dieren en via stekende insecten. Een dier kan plotseling dood gevonden worden zonder ziekteverschijnselen te hebben gehad, of, bij een minder snel verloop, benauwd zijn, niet eten, tandenknarsen en bloed of schuim uit  de neus hebben. De ziekte verloopt vrijwel zonder uitzondering dodelijk.

Attentie!; Aangezien het RHD2-vaccin per 10 doseringen aangemaakt moet worden, hebben we voor deze specifieke enting speciale dagen gereserveerd, zodat we meerdere konijnen tegelijk kunnen enten. Hiervoor kunt u zich opgeven.

Castreren konijn


Als dierenarts van dierenartspraktijk Den Bommel adviseren we om uw konijn te laten castreren.

We hebben een aantal redenen op een rij gezet om dit advies te ondersteunen.

  • Ongecastreerde mannetjes kunnen, als ze seksueel actief worden, agressief worden naar soortgenoten en/of naar de eigenaar.

  • Ongecastreerde mannetjes kunnen onderling gaan vechten

  • Ook kunnen zij onder invloed van die mannelijke hormonen gaan sproeien in huis.

  • En het grootste gevaar is dat een mannetjes konijn een vrouwtje dekt en voor ongewenste nakomelingen zorgt.

Vanaf welke leeftijd kan een castratie?
Een mannelijk konijn castreren kan vanaf een leeftijd van 4-5 maanden.


Sterilisatie konijn


We spreken van een sterilisatie als een vrouwelijk konijn geholpen wordt. Eigenlijk is het een castratie want je haalt de eierstokken en de baarmoeder weg. Het is verstandig om vrouwelijke konijnen te laten steriliseren.

U voorkomt hiermee dat uw konijn op latere leeftijd een baarmoedertumor of een ander baarmoederprobleem krijgt.

We zetten de redenen om een konijn te laten steriliseren op een rij:

·  Het voorkomen van ongewenste dracht

·  Het voorkomen van hormonale problemen door bijvoorbeeld cysteuze ovaria

·  Het voorkomen van baarmoederontstekingen (endometritis / hyperplasie)

·  Het voorkomen van baarmoedertumoren

·  Agressiviteit of dominantie bij vrouwelijke konijnen tegen gaan.
Dominantie uit zich onder andere als het rijden op andere konijnen (mannetjes maar ook vrouwtjes)
Agressiviteit naar mensen en/ of andere dieren

Hoe vaak komt een baarmoederprobleem voor

Uit de literatuur komt naar voren dat een adenocarcinoom = baarmoedertumor vaak voorkomt:
Queesenberry (Amerika): in bepaalde rassen komen bij 50-80% van de vrouwelijke konijnen van 4 jaar en ouder uteruscarcinomen voor
Harcourt Brown (Engeland): bij 60% van de vrouwelijke konijnen boven de 2 jaar komt een uteruscarcinoom voor.

We zien vaak konijnen met baarmoederproblemen op latere leeftijd dat we adviseren om elk vrouwelijk konijn te laten steriliseren, want vroeg of laat krijgt een vrouwtjes konijn een probleem aan de baarmoeder.

 

 

Cavia's

Cavia's komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. Ze zijn door de Spanjaarden meegenomen naar Europa.

Het zijn echte gezelschapsdieren, het beste kun je er meerdere tegelijkertijd houden. Let wel op dat ze heel gemakkelijk jongen kunnen krijgen.

De beste combinaties zijn 2 vrouwtjes bij elkaar of een vrouwtje en een gecastreerd mannetje. 2 mannetjes bij elkaar kunnen nog weleens gaan vechten als er vrouwtjes in de buurt zijn.

Er zijn veel cavialiefhebbers die wel degelijk goede ervaring met 2 mannetjes hebben en die samen in harmonie leven.

Een voorwaarde is dan wel dat het hok voldoende ruim is (100 x 50 cm) en dat ze een wegloop mogelijkheid hebben.

Wel adviseren we om dan 2 jonge beren (bv-broers) samen op te laten groeien of een oudere met een jonge beer bij elkaar te zetten. 2 oudere (ongecastreerde beren) beren op latere leeftijd bij elkaar plaatsen raden we af, zeker als er ook nog vrouwtjes in de buurt zijn!

Een cavia buiten?

Een cavia kan prima buiten gehuisvest worden maar pas op voor een te warme of koude omgeving.
Als het kouder wordt kun je ze beter in een schuur huisvesten of een goed winddicht buitenhok regelen.

Pas vooral op in de zomer!

Als de zon fel schijnt kan een cavia die niet in de schaduw kan schuilen oververhit raken en zelfs doodgaan.

Dit wordt oververhitting of hitteslag genoemd: hyperthermie van  41 - 42 graden, shock, bleke slijmvliezen slap.

De prognose is slecht. Als therapie kan geprobeerd worden om de cavia af te koelen, vocht infusen te geven en een antishock middelen te geven.

Huidproblemen

Schurft


Cavia's zijn gevoelig voor huidproblemen. Het meest voorkomende huidprobleem is schurft.

Schurft wordt veroorzaakt door een mijt die zich ingraaft in de huid.

Er ontstaan kalige plekken en korstjes op de huid. De cavia heeft meestal veel jeuk door de mijten.

Luizen


Indien er witte stipjes en schilfertjes op de haren van de cavia aanwezig zijn dan moet er aan een besmetting met luizen worden gedacht.

Schimmel


Een ander huidprobleem is een schimmelinfectie.

Vaak zie je dan ronde plekken waar de haren uitgevallen zijn.

Door middel van onderzoek kan er vastgesteld worden of er schimmel is.

Er wordt een woodse lamp gebruikt en een microscopisch onderzoek uitgevoerd.

Indien er nog geen 100% zekerheid is, wordt er een speciale test ingezet om te zien of er schimmel aanwezig is.

Na 10-14 dagen weet je dan zeker of er sprake is van schimmel.

Ondertussen behandelen we de cavia met medicijnen.

Indien er schimmel aanwezig is (100% zeker) dan moet de cavia met imaverol gewassen worden.

LET OP: SCHIMMEL IS ZEER BESMETTELIJK, voor dieren, maar ook voor mensen.

Talgklierbult

De meest voorkomende bult bij een cavia is een talgklierbult.

Deze kan groter en groter worden en dan is een operatie de manier om deze bult weg te halen.

Haarzaktumor

In de flanken en op de rug van de cavia kan een tumor voorkomen die groter en groter kan groeien. De huid rekt op en kan op een gegeven moment openbarsten.

Deze haarzaktumor of trichofolliculoma kan operatief verwijderd worden.

Maligne lymfoom of leukemie

Indien een cavia sloom en lusteloos is en minder wil eten dan hoort zeker een tumor van de witte bloedcellen tot de boosdoeners.

Bij een dergelijke tumor die leukemie of maligne lymfoom genoemd wordt voel je verspreid over het lichaam verdikte lymfknopen.

Vliegen

Vliegenlarven of flystrike: Caviaontlasting en vieze hokken trekken vliegen aan.

De vliegen leggen hun eitjes hierop en deze eitjes ontwikkelen zich tot maden.

Als de ontlasting op de huid gekleefd zit leggen vliegen hun eitjes hierop.

De maden die zich hieruit ontwikkelen zullen ook in de huid terecht komen en wonden veroorzaken.

Let in de zomer goed op groene vliegen! Als je deze ziet kijk dan gelijk je cavia na.

Cavia castreren of steriliseren

Cavia’s zijn vanaf een leeftijd van 4 à 5 weken vruchtbaar.
Het is dus aan te raden jonge cavia’s 5 weken na de geboorte al gescheiden te houden. En na een bevalling is een zeugje (vrouwtjes cavia) binnen een paar uur al weer vruchtbaar!

Beertjes (mannetjes cavia) kunnen vanaf de leeftijd van 4 tot 5 maanden gecastreerd worden. Ook na de castratie kan een beertje nog 5 tot 6 weken met succes dekken. Houdt beertjes en zeugjes gedurende deze tijd dus nog steeds apart!

Het ‘steriliseren’ van een zeugje wordt over het algemeen niet gedaan.

 

Tamme Rat

Is er van je rat geen achtergrond bekend (zoals een stamboom), dan is fokken niet verstandig in verband met het doorgeven van erfelijke ziektes.
Heeft je rat een goede achtergrond, zorg dan voor toestemming van de fokker.
Een vrouwtjesrat is om de 4 á 5 dagen vruchtbaar (of "flapperig").
Met 5 á 6 maanden is een vrouwtje oud genoeg om gedekt te worden.
Een eerste nestje na de 10 maanden is niet gewenst aangezien de dieren dan te oud zijn en de risico's te groot worden. De draagtijd is 21 tot 23 dagen. Gemiddeld worden er 12 rittens (jonge ratjes) geboren, maar dit kan variëren van 1 tot 17. Een vrouwtje dat gaat bevallen moet apart zitten in een lage kooi, zodat de rittens niet kunnen vallen.

De rittens wegen een paar gram. Ze worden naakt, blind en doof geboren. Zodra ze 5 á 7 dagen oud zijn gaat hun vacht groeien. Met gemiddeld 10 dagen gaan hun oortjes open en na 14 dagen hun oogjes. Zodra ze eenmaal kunnen zien, gaan ze het hok verkennen. Ratten zijn al vanaf 5 weken leeftijd vruchtbaar. Het is dus belangrijk om de mannetjes van de vrouwtjes te scheiden in de 4de week. Als ze minstens 5 weken zijn en 75 gram wegen mogen ze naar hun nieuwe baasje.

Zodra een ritten 2 maanden is, komt hij in de kleutertijd. Bij sommige rittens lijkt het net alsof ze niet meer tam zijn en krijg je ze bijna niet te pakken. Dit kan de ene dag erger zijn dan de andere. Geef niet op wanneer je ritten zich anders gedraagt, dit gaat na een tijdje gewoon weer over. Na de kleutertijd meldt zich met gemiddeld 6 maanden de pubertijd. Sommige ratten worden dan agressief en dominant (vooral mannen). Meestal is het wel te doen en wacht je gewoon tot de rat uit gepuberd is. Mocht het echt niet te doen zijn, dan kan je een mannetje laten castreren. Een gecastreerde man kan na 2 weken gewoon weer in zijn oude groep. Je kan hem ook bij de vrouwen zetten, maar wacht daar minimaal 6 weken mee.

Castreren of steriliseren

De optimale leeftijd om een rat te castreren of steriliseren is rond de 6 maanden.

 

Hamster

Als we het over de hamster hebben spreken we meestal over de Syrische of Goudhamster. Verder wordt door liefhebbers ook de Chinese Dwerghamster (lichtgrijs, soms met een aal streep) gehouden. De Europese Hamster of Korenwolf is geen huisdier en wordt in Nederland gefokt om uitgezet te worden, om zo uitsterven te voorkomen.

Eigenlijk is Goudhamster geen goed woord want ze komen in allerlei kleur- en vachtvariëteiten voor. Een betere benaming is dus Syrische Hamster. Het is een steppendier van 14 tot 18cm lang en weegt tussen de 85 en 180 gram. De vrouwtjes zijn zwaarder dan de mannetjes.

Ze leven alleen en voornamelijk 's nachts en slapen overdag in hun hol met een uitgebreide voorraadkelder. Ze hebben twee groten wangzakken en dragen hiermee grote hoeveelheden voedsel naar hun holletje. Deze voedselopslag dient voor de winter. Zodra de temperatuur onder de 10 graden komt gaat de hamster in winterslaap en leeft dan van zijn in de zomer opgeslagen proviand. Op hun flanken hebben hamsters twee klieren met daaromheen enkele zwarte haren. Deze klieren dienen om het territorium af te zetten.

Hamsters laten niet snel zien dat ze ziek zijn. Meestal zijn ze al behoorlijk ziek wanneer ze het laten zien. Hoe eerder een ziek dier wordt behandeld hoe beter de vooruitzichten zijn.

Een goede tip: weeg uw Hamster wekelijks op een brievenweger. Vermindering in gewicht is vaak het eerste teken dat er wat mis is met uw Hamster!

Hamsters zijn zeer snel geslachtsrijp; mannetjes op 6-7 weken, vrouwtjes op 4-5 weken. Bij de dwerghamster duurt het ruim drie maanden voordat ze geslachtsrijp zijn. Als u er mee wilt fokken kunt u het beste wachten tot de dieren wat ouder zijn. Zet een mannetje en vrouwtje pas bij elkaar als het vrouwtje vruchtbaar is. Ze heeft dan een gebogen rug en houdt de staart in de lucht. Als het vrouwtje niet vruchtbaar is kunnen er gevechten optreden! het vrouwtje heeft iedere 4 dagen een vruchtbare periode waarin ze gedekt kan worden.

Gemiddeld dragen hamsters 16 dagen. Geef het vrouwtje 14 dagen na het dekken voor 5 dagen voer en strooisel zodat ze niet gestoord hoeft te worden en rustig een nest kan maken. Meestal worden er 5 tot 10 jongen geboren die ongeveer 2 gram wegen. Als er te veel onrust is na de geboorte kan de moeder de kleintjes doodbijten! De jongen worden kaal en blind geboren. Na 3 weken kunnen ze naar hun nieuwe eigenaar. Hamsters kunnen ongeveer 3 jaar oud worden.

Een huidprobleem kan zich bij de hamster behoorlijk heftig uiten.

Schurft: Deze mijt komt regelmatig voor bij hamsters. De dieren hebben jeuk, met name aan kop en oren en hebben kale, korstige plekken. Soms kunnen ze zo'n erge jeuk hebben dat ze een epileptische aanval krijgen. Schurft is niet besmettelijk voor mensen en is goed te behandelen met een injectie of speciale shampoo.

Huidklachten

 

Een andere mogelijkheid voor huidklachten zijn schimmelinfecties. De verschijnselen zijn bijna hetzelfde als bij schurft, maar schimmel is wel besmettelijk voor mensen, met name voor jonge kinderen. Het laat zich gelukkig zowel bij mens als dier goed behandelen.

Abcessen

 

Ontstekingen kunnen ontstaan door scherpe voorwerpen die door de huid zijn geprikt. Dit komt nogal eens voor bij hamsters die op stro worden gehouden.

Darmstoornissen

 

Darmproblemen zoals diarree kennen vele oorzaken waaronder wormen, verkeerd voer of infecties van het darmkanaal. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak. Vaak is een bezoek aan de dierenarts nodig om te voorkomen dat de dieren te sloom worden.

Hamsters laten niet snel zien dat ze ziek zijn. Meestal zijn ze al behoorlijk ziek wanneer ze het laten zien. Hoe eerder een ziek dier wordt behandeld hoe beter de vooruitzichten zijn.

Een goede tip: weeg uw Hamster wekelijks op een brievenweger. Vermindering in gewicht is vaak het eerste teken dat er wat mis is met uw Hamster!

We zien u graag terug in onze praktijk.

bottom of page